ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ...

Μέσα στην αντάρα της κάθε εποχής, ο άνθρωπος έχει την ανάγκη της αυτοσυγκεντρώσεως και της πνευματικής περισυλλογής. Ιδιαίτερα αυτήν την περίοδο της απιστίας, που την γεμίζουν με φόβο, αγωνία, covid και κάθε τι που μας δημιουργεί ανασφάλεια και η ανθρωπότητα αισθάνεται αυτή την ανάγκη της συγκροτήσεως των πνευματικών της δυνάμεων.

Η Αγία μας Εκκλησία μέσα στην περίοδο του έτους, αφιέρωσε την περίοδο του Τριωδίου ως περίοδο αυτογνωσίας, να υπενθύμιση στους χριστιανούς, το καθήκον της προσευχής και της μετανοίας, της ταπεινώσεως και της υπομονής, το καθήκον, αλλά, και συνάμα την ανιδιοτελή υποχρέωση της αγάπης, της πίστεως και της ελπίδος, για να μπορέσουμε να καθαρίσουμε έτσι την ψυχή μας ώστε να υποδεχθούμε και να ζήσουμε το φοβερό μυστήριο της Σταυρώσεως του Θεανθρώπου Ιησού και να βιώσουμε την χαρά και την νίκη της Αναστάσεως.

Η αρχή αυτή ξεκινά με την Παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου, που είναι το μήνυμα της ταπεινοφροσύνης και αποτελεί την βάση της πνευματικής μας καταρτίσεως και αρετής.

Η παραβολή αναφέρει για δύο ανθρώπους που ανέβηκαν στο Ναό για να προσευχηθούν. ο ένας από τους δύο ήταν Φαρισαίος, από την τάξη των Ιουδαίων που ήταν προσκολλημένοι στο γράμμα του νόμου και θεωρούσαν τους εαυτούς τους υπόδειγμα αρετής και αγιότητος, και ο άλλος ήταν Τελώνης, από την τάξη των υπαλλήλων που εισέπρατταν τους φόρους και θεωρούνταν αμαρτωλοί και κλέφτες.

Βλέπουμε τον εγωϊσμό του Φαρισαίου να εισέρχεται στο Ναό, στέκεται στη μέση του Ναού και με μεγάλη υποκρισία αλλά και ανθρωπαρέσκεια. «ὁ Θεός, εὐχαριστῶ σοι ὅτι οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων, ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἢ καὶ ὡς οὗτος ὁ τελώνης· νηστεύω δὶς τοῦ σαββάτου, ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι» (Λουκ. ιη΄11-12). Δηλαδή, «Θεέ, σ' ευχαριστώ, διότι δεν είμαι όπως οι υπόλοιποι άνθρωποι, που είναι εκβιαστές, άδικοι, μοιχοί, ή και όπως αυτός ο τελώνης. Νηστεύω δύο φορές την εβδομάδα, δίνω το ένα δέκατο απ' όλα όσα αποκτώ».

Κανείς δεν στάθηκε ποτέ κάτω από τους θόλους του Ναού με όση κενοδοξία στέκεται ο Φαρισαίος. Υποκρισία, ανθρωπαρέσκεια και εγωϊσμός χαρακτηρίζουν όλη τη στάση του και τη διάθεσή του. Ακόμα και αν είχε όλες αυτές τις αρετές τις οποίες έλεγε, χάθηκαν αμέσως μέσα στον εγωϊσμό του και την υποκρισία του και έμεινε άδειος και μωρός. Γιατί αδελφοί μου όλες οι αρετές χάνονται όταν δεν συνοδεύονται από την ταπεινοφροσύνη, χάνονται οι αξίες και γίνονται υποκρισία, συμφέρον, ανθρωπαρέσκεια και χάνονται από τον εγωϊσμό και την υπερηφάνεια.

Βλέπουμε και την μορφή του Τελώνου να είναι απόμακρος και δεν τολμούσε ούτε τα μάτια να σηκώσει προς τον ουρανό, ένοιωθε την αμαρτωλότητά του, μπροστά στην αγιότητα του Θεού που δεν τολμούσε ούτε να ατενίσει τους θόλους του Ναού «ἀλλ' ἔτυπτεν εἰς τὸ στῆθος αὐτοῦ λέγων· ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ». Δηλαδή «αλλά κτυπούσε δε το στήθος του λέγοντας. Θεέ μου, σπλαχνίσου με και συγχώρησέ με τον αμαρτωλό». Είναι η προσευχή της ταπεινώσεως και της μετάνοιας, με την οποία γεμίζει το είναι του και ζητά το έλεος του Θεού.

Ο Κύριος κλείνει την Παραβολή του. «λέγω ὑμῖν, κατέβη οὗτος δεδικαιωμένος εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ ἢ γὰρ ἐκεῖνος· ὅτι πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, ὁ δὲ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται». Δηλαδή «Σας διαβεβαιώνω, ότι αυτός ο περιφρονημένος από τον Φαρισαίον τελώνης κατέβηκε στο σπίτι του με συγχωρημένας τας αμαρτίας του, αθώος και δίκαιος ενώπιον του Θεού, παρά ο Φαρισαίος εκείνος. Διότι κάθε ένας που υψώνει τον ευατόν του, θα ταπεινωθή από τον Θεόν και θα καταδικασθή, ενώ εξ αντιθέτου εκείνος που ταπεινώνει τον ευατόν του θα υψωθή και θα δοξασθή από τον Θεόν». (Λουκ. ιη΄14).

Την Παραβολή του Τελώνου και Φαρισαίου, πρέπει να την κρατήσουμε αδελφοί μου ως έναν καθρέπτη τον οποίο κάθε τόσο να εξετάζουμε τον εαυτό μας, μήπως ο χαρακτήρας του εγωϊσμού και της υπερηφάνειας, ενσωματώθηκε στην ψυχή μας. Μήπως στηρίζουμε την αξία και την αρετή μας, στό ότι δεν έχουμε πράξη εγκλήματα και άλλα θανάσιμα αμαρτήματα, ενώ υπάρχουν τόσες άλλες κακίες και ελαττώματα και πάθη που μας έχουν κυριεύσει. Δεν φτάνει όμως μόνο να πηγαίνουμε όλος τυπικά στην Εκκλησία και εκτελούμε μερικά εξωτερικά θρησκευτικά καθήκοντα, χωρίς να φροντίζουμε για την πλήρη αναγέννηση της ψυχής μας και να γίνεται βίωμα μας η αλήθεια του Ευαγγελίου.

Καμιά αξία δεν μπορεί να σταθεί αν δεν υπάρχει ταπεινοφροσύνη.

Ας θυμόμαστε και ομολογούμε όλοι μας την προσευχή του Φαρισαίου «Ο Θεός ιλάσθητι μου τω αμαρτωλώ». Είναι η καλύτερη προσευχή που ταιριάζει για όλους μας. Μ' αυτή την προσευχή της ταπεινώσεως και της συντριβής και με τον πόθο να ζούμε μέσα στην αρετή της ταπεινοφροσύνης, ας αναλάβουμε την πνευματική πορεία μέσα στην περίοδο του Τριωδίου, για να φθάσουμε στο τέρμα, στην Σταύρωση και στην Ανάσταση. Αυτή η πορεία είναι αδελφοί μου η μόνη οδός που οδηγεί στην σωτηρία μας αλλά και στη ένωση μας με τον Θεό.